دلیل اشاره رهبر معظم انقلاب به استقامت مالک اشتر چیست؟

رهبر معظم انقلاب در پاسخ به نامه شواری مرکزی اتّحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل، پیامی صادر فرمودند که این پیام توسط حجت الاسلام والمسلمین محمدیان رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها در اردوی آموزشی تشکیلاتی جهاد اکبر این اتحادیه دانشجویی قرائت شد و نکاتی را یادآور شد که به نظر می رسد بسیار جای تامل و واکاوی دارد.(اینجـــا) این پیام 190 کلمه‌ای و 5 بندی هرچند کوتاه است اما هر بندی از آن قابل توجه است.

 به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ رهبر فرزانه انقلاب در دومین بند این پیام یادآور شدند: «شما افسران جوان جنگ نرم هستید و عرصه‌ی جنگ نرم، بصیرتی عمّارگونه و استقامتی مالک‌اشتروار میطلبد؛ با تمام وجود، خود را برای این عرصه آماده کنید» «استقامت مالک اشتروار» شاید نکته قابل توجه تر  و جدید این عبارت باشد. اینکه مالک اشتر دارای چه ویژگی هایی است و چرا رهبری این توصیه را به دانشجویان دارند که دارای استقامتی ماک گونه باشند. مالک‌اشتر کسى است که حضرت امیرالمومنین(ع) در فرمانى او را این‌طور معرفى مى‌کنند: «فانه ممن لا یخاف وهنه»؛ کسى است که گمان سستىِ او نمى‌رود. «و لا سقطته»؛ کوتاهى در کارها به او گمان برده نمى‌شود. «ولا بطؤه عما الاسراع الیه احزم»؛ کندىِ او در کارهایى که شتاب مطلوب است، مطلقاً گمان کسى را برنمى‌انگیزد. «و لا اسراعه الى ما البطء عنه امثل»؛ عجله و شتابزدگى او هم نسبت به کارهایى که آرامش و تأنّى در آن مطلوب است، گمان کسى را برنمى‌انگیزد. یعنى انسانى است که هم مراقب خود است و هم حکیم و داناست؛ یعنى نه در جایى که باید شتابزدگى نکند، شتابزدگى مى‌کند؛ نه آن جاهایى که باید با سرعت حرکت کند، کوتاهى مى‌کند. حضرت در فرمان خود به دو امیر از امراى جیش در صفین، مالک‌اشتر را این‌گونه معرفى مى‌کنند.رهبر معظم انقلاب تعبیر قابل تاملی در خصوص مالک اشتر دارند. آنچه در نظر ایشان بر جسته می باشد، موضع گیری های سیاسی- اجتماعی مالک اشتر است؛ موضع از آن دست موضع گیری هایی که درتاریخ تعیین کننده بود؛ حرکت کلان جامعه را توانست هدایت کند، شکل بدهد و به پیشرفت این حرکت کمک کند. ایشان در سخنانی در دیدار جمعى از مسئولان نظام جمهورى اسلامى می فرماید: شما ببینید در صدر اسلام، آن کسانى که ممدوح واقع شدند - حالا توى فرهنگ ما، بر طبق عقیده‌ى ما - بیش از آنچه که به خاطر نماز و عبادتشان ممدوح واقع شدند، به خاطر موضعگیرى‌هاى سیاسى‌شان، اجتماعى‌شان و مجاهدتشان ممدوح واقع شدند. ما ابى‌ذر را، یا عمار را، یا مقداد را، یا میثم تمار را، یا مالک اشتر را کمتر به عبادتشان مدح میکنیم. تاریخ، اینها را به آن مواضعى میشناسد که این مواضع، تعیین کننده بود؛ حرکت کلان جامعه را توانست هدایت کند، شکل بدهد و به پیشرفت این حرکت کمک کند. آنهائى هم که مذمت شدند، همین جور. خیلى از بزرگان که مورد مذمت قرار گرفتند، به خاطر شرب خمر مذمت نشدند، به خاطر بى‌نمازى مذمت نشدند؛ به خاطر عدم حضور در آنجائى که حضورشان لازم بود، مذمت شدند. تاریخ، اینجورى ثبت کرده؛ نگاه کنید، ببینید. رهبر انقلاب سال 79 نیز در دیدار با بسیجیان هم، از مالک اشتر به عنوان بسیجی دوران امیرالمؤمنین یاد می کنند؛ با این بیان که در میان انقلابیون یک عّده پیدا مى‌شوند که آمادگیشان، کمربستگیشان، پا به رکاب بودنشان، شجاعتشان، اخلاصشان براى رفتن به سمت هدفهاى انقلاب از دیگران بیشتر است. ایشان می فرماید: فلسفه‌ى وجود بسیج این است که در میان یک ملت وقتى آرمانى مطرح است، وقتى هدف بزرگى در پیش است، وقتى توطئه‌ى دشمنى این حرکت و راه را تهدید مى‌کند، اگرچه همه‌ى ملت باید حرکت کنند، اما از میان ملت به طور طبیعى و عادى جمعى پیدا مى‌شوند که خود را بیشتر به آب و آتش مى‌زنند؛ خود را بیشتر آماده‌ى حضور مى‌کنند؛ سختیها را به جان مى‌خرند؛ رنجها را به جان تحمّل مى‌کنند؛ از بسیارى از خیرات مى‌گذرند؛ دنبال اجر و مزد مادّى نمى‌مانند؛ دنبال تشویق و تقدیر نمى‌مانند؛ محور اصلى کار را مى‌چسبند و به پیش مى‌روند.  رهبر فرزانه انقلاب سپس به تاریخ صدر اسلام اشاره و می افزاید: در صدر اسلام نیز همین‌طور بود. مسلمان زیاد بود، بسیاریشان هم مسلمانهاى خوبى بودند و جهاد فى سبیل‌اللَّه مى‌کردند؛ اما عمّار یاسر و مقداد، زیاد نبود؛ اینها بسیجیهاى صدر اسلام بودند. در دوران امیرالمؤمنین، علاقه‌مندان و مخلصان به آن حضرت زیاد بودند؛ اما مالک اشتر و محمّدبن‌ابى‌بکر و سهل‌بن‌حنیف زیاد نبود؛ اینها بسیجى بودند. اگر این نامگذاریها با اختلاف شرایط زمانى جایز باشد، باید بگوییم بسیجیان دوران امیرالمؤمنین، جماعتى از این قبیلند. نمى‌گوییم فقط بسیجیها مؤمنند؛ نه، مؤمن زیاد است، انقلابى زیاد است، همه هم خوبند؛ اما یک عّده در میان انقلابیون پیدا مى‌شوند که آمادگیشان، کمربستگیشان، پا به رکاب بودنشان، شجاعتشان، اخلاصشان براى رفتن به سمت هدفهاى انقلاب از دیگران بیشتر است. ایشان در خطبه های نماز جمعه سال 77 از مالک به عنوان شخصیتى مؤمن و بصیر و آگاه که در هدایت افکار مردم نقش داشتند نام می برد که عمده تهاجمهاى دشمنان امیرالمؤمنین هم متوجّه همینها بوده است و می فرمایند علیه مالک اشتر، بیشترین توطئه‌ها بود؛ علیه عمّار یاسر، بیشترین توطئه‌ها بود؛ علیه محمّدبن‌ابى‌بکر، توطئه بود. علیه همه آن کسانى که از اوّل کار در ماجراى امیرالمؤمنین امتحانى داده بودند و نشان داده بودند که چه ایمانهاى مستحکم و استوار و چه بصیرتى دارند، از طرف دشمنان، انواع و اقسامِ سهام تهمت پرتاب مى‌گردید و به جان آنها سوء قصد مى‌شد و لذا اغلبشان هم شهید مى‌شدند. رهبر انقلاب در توصیف جبهه امیرالمومنین(ع) می فرمایند: کسانى مثل عمّار، مثل مالک‌اشتر، مثل عبداللَّه‌بن‌عبّاس، مثل محمّدبن‌ابى‌بکر، مثل میثم تمّار، مثل حُجربن عدى بودند؛ شخصیتهاى مؤمن و بصیر و آگاهى که در هدایت افکار مردم چقدر نقش داشتند! یکى از بخشهاى زیباى دوران امیرالمؤمنین - البته زیبا از جهت تلاش هنرمندانه این بزرگان؛ اما درعین‌حال تلخ از جهت رنجها و شکنجه‌هایى که اینها کشیدند - این منظره حرکت اینها به کوفه و بصره است. وقتى که طلحه و زبیر و امثال اینها آمدند صف‌آرایى کردند و بصره را گرفتند و سراغ کوفه رفتند، حضرت، امام حسن و بعضى از اصحاب را فرستاد. مذاکراتى که آنها با مردم کردند، حرفهایى که آنها در مسجد گفتند، محاجّه‌هایى که آنها کردند، یکى از آن بخشهاى پرهیجان و زیبا و پرمغز تاریخ صدر اسلام است. لذا شما مى‌بینید که عمده تهاجمهاى دشمنان امیرالمؤمنین هم متوجّه همینها بود. علیه مالک اشتر، بیشترین توطئه‌ها بود؛ علیه عمّار یاسر، بیشترین توطئه‌ها بود؛ علیه محمّدبن‌ابى‌بکر، توطئه بود. علیه همه آن کسانى که از اوّل کار در ماجراى امیرالمؤمنین امتحانى داده بودند و نشان داده بودند که چه ایمانهاى مستحکم و استوار و چه بصیرتى دارند، از طرف دشمنان، انواع و اقسامِ سهام تهمت پرتاب مى‌گردید و به جان آنها سوء قصد مى‌شد و لذا اغلبشان هم شهید مى‌شدند. عمّار در جنگ شهید شد؛ لیکن محمّدبن‌ابى‌بکر با حیله شامیها به شهادت رسید. مالک اشتر با حیله شامیها شهید شد. بعضى دیگر هم ماندند، اما بعدها به نحو شدیدى به شهادت رسیدند. این حکومت امیرالمؤمنین است. حالا رهبر انقلاب دانشجویان را توصیه به بصیرت عمارگونه و استقامت مالک اشتر وار خطاب می کند و به نظر می رسد باید این خصیصه ها مورد توجه دانشجویان و افسران جوان جنگ نرم قرار گیرد.