به بهانه سفر روحانی به استان ولایتمدار گلستان

از دانشگاه گلاسکو تا دولت وحدت ملی

مواضع و عملکرد سوال برانگیز شیخ حسن فریدون روحانی ا

“شخصیت‌های بزرگ مانند آقای هاشمی نباید در چارچوب قانون محدود شوند و به خاطر محدودیت قانونی، کشور از وجود ایشان محروم شود”. این جمله‌ایست که زمانی شیخ حسن فریدون روحانی در رسای آیت‌الله هاشمی بهرمانی(رفسنجانی) بر زبان راند.

 

 عدالت پرس؛شیخ حسن فریدون روحانی، 64 ساله و نفر شماره اول مذاکرات هسته ای ایران و غرب در دوره اصلاحات است. به تازگی از او به عنوان مدودف احتمالی آیت الله هاشمی بهرمانی(رفسنجانی) و کاندیدای دولت وحدت ملی نام برده شده است.

رسانه های خبری در چند روزگذشته اینطور گزارش دادند که حمایت هاشمی رفسنجانی از حجت الاسلام “حسن فریدون روحانی” مشهور به حسن روحانی برای انتخابات یازدهم ریاست جمهوری به عنوان گزینه اول قطعی شده است.

*درباره شیخ حسن فریدون روحانی

روحانی درباره خود می نویسد:  اینجانب حسن روحانی در 21 آبان ماه 1327 در سرخه سمنان دیده به جهان گشودم. تحصیلات حوزوی سطح و خارج را در حوزه علمیّه قم گذراندم. درس خارج فقه و اصول فقه را در محضر اساتید بزرگ و مراجع عظام به ویژه آیت الله‌العظمی محقّق داماد، آیت الله العظمی شیخ مرتضی حائری و آیت الله‌العظمی سیّدمحمد رضا گلپایگانی تلمّذ نمودم… در کنار درسهای حوزوی به تحصیلات علوم جدید نیز همّت گماشتم و موفّق به اخذ لیسانس حقوق از دانشگاه تهران شدم. آنگاه برای ادامه تحصیلات جدید به انگلستان رفتم و در آنجا موفّق به اخذ درجه دکترای (P.h.D) حقوق از دانشگاه گلاسکو گردیدم.

روحانی در سال ۱۳۵۷ برای ادامه تحصیلات به بریتانیا رفته و در آنجا به ترتیب درجهٔ فوق لیسانس حقوق عمومی و دکترای حقوق اساسی را از دانشگاه گلاسکو گرفته است.

در لابه لای برخی بیوگرافی های منتشر شده از روحانی جمله جالبی درباره ماجرای خارج رفتن وی نیز وجود دارد.

“وی‌ به‌ توصیه‌ی‌ دکتر بهشتی‌ و استاد مطهری (در سال 57)‌ از کشور خارج‌ شد و مدتی‌ در خارج‌ از کشور به‌ سخنرانی‌ و تبلیغ‌ پرداخت‌ و پس‌ از عزیمت‌ امام‌خمینی‌ به‌ پاریس‌ به‌ محضر امام‌ شتافت‌ و به‌ ایشان‌ پیوست‌.”

گفته می شود روحانی بلافاصله در سال 57 هم به ایران بازگشته و به قبول مسئولیت در انقلاب اسلامی مشغول شده است.

او در سال‌های‌ 1354 تا 1357 بعنوان یکی‌ از مشهورترین‌ سخنرانان‌ کشور در مجامع‌ دینی‌ و سیاسی‌ شناخته‌ می‌شد.

همچنین از روحانی بعنوان نخستین کسی نام برده می شود که از آیت الله سیدروح الله خمینی با عنوان “امام” یاد کرد.

گویا او در یکی از سخنرانی های خود به مناسبت شهادت مرحوم مصطفی خمینی در سال 56، این لقب را برای امام راحل به کار برد که بعدها نیز فراگیر شد.

*روحانی چپ، روحانی راست

یکی از مهمترین سوالات همیشگی پیرامون شخصیت حسن روحانی این بوده است که وی اصولگراست یا اصلاح طلب؟!

در واقع نمی توان از نوع مسئولیت ها یا موضع گیری های سیاسی او به این برداشت رسید که روحانی واقعاً چپ بوده است یا راست؟!

فریدون روحانی همواره در سمت هایی قرار داشته که با سیاست های کلان نظام مرتبط بوده اند. سمت هایی مثل دبیر شورایعالی امنیت ملی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس پدافند هوایی و …

اما در مجموع اِماره هایی راجع به این روحانی 64 ساله و مسلط به زبان های انگلیسی و عربی وجود دارد که او را در زمره سمپات های آیت الله هاشمی رفسنجانی قرار می دهد.

*ما و هاشمی رفسنجانی

از ماه ها قبل که ماجرای دولت وحدت ملی در محافل سیاسی مطرح شد و همگان نیز می دانستند که این تئوری در مابه ازای نظر مثبت آیت الله هاشمی بهرمانی(رفسنجانی) قابل طرح است؛ همواره از “حسن روحانی” بعنوان فرد احتمالی قرارگیرنده در ذیل عنوان کاندیدای وحدت ملی نام برده می شد.

جالب آنکه این نام برده شدن نیز عموماً توسط اصلاح طلبان صورت می گرفت.

همچنین در اوایل تابستان امسال بود که عباسی سلیمی نمین، رئیس دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در مصاحبه با روزنامه اعتماد، برگی از تاریخ را بازخوانی کرد که با حسن روحانی و رابطه شخص او با آیت الله هاشمی رفسنجانی مرتبط بود.

سلیمی نمین گفته بود: آقای حسن روحانی در سخنرانی خود در سرخه گفتند: شخصیت‌های بزرگ مانند آقای هاشمی نباید در چارچوب قانون محدود شوند و به خاطر محدودیت قانونی، کشور از وجود ایشان محروم شود. بعد هم آقای مهاجرانی بحث‌های مادام‌العمر شدن ریاست‌جمهوری را مطرح کرد.

نام حسن روحانی البته در خاطرات آیت الله هاشمی نیز به چشم می خورد.

آیت الله هاشمی در برگی از خاطرات سال 68 خود درباره او اینطور می نویسد: ” ظهر دکتر [حسن] روحانی آمد. نظراتی درباره کابینه آینده ارائه نمود.”

و این گزاره حکایت از نزدیکی سیاسی روحانی با آیت الله هاشمی دارد.

عکسی مربوط به دوران میان‌سالی روحانی و هاشمی

روحانی همچنین از سال 71، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است. مرکزی در ذیل مدیریت آیت الله هاشمی رفسنجانی که قبل از  روحانی، موسوی خوئینی ها رئیس آن بود. منش و روش روحانی گویا با موسوی خوئینی‌ها نیز متفاوت بوده است.

علیرضا علوی تبار از چهره های اصلاح طلب، در خلال یکی از مصاحبه های خود درباره فعالیت های مرکز تحقیقات مجمع به ماجرای استعفای خوئینی ها و آغاز صدارت روحانی در این مرکز اشاره می کند و می گوید: پس از حضور آقای روحانی در مرکز، فعالیت آنها (معاونت های خوئینی ها) نیز متوقف شد، نه از نظر صوری بلکه از نظر محتوایی و جریان و برنامه ریزان همه چیز تغییر کرد.

*دوران پر فراز و نشیب روحانی هسته‌ای

یکی دیگر از حاشیه های بزرگ زندگی سیاسی حجت الاسلام حسن روحانی، پرونده مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای غربی در دوران دولت اصلاحات است.

روحانی در این ماجرا بعنوان دبیر شورایعالی امنیت ملی ایران راهبردی را در دستور کار قرار داد که اگرچه اصلاح طلبان همواره ادعا می‌کنند این راهبرد با موافقت رهبری جمهوری اسلامی ایران تصویب شده است اما پر واضح آنکه مقام معظم رهبری نیز از انتقادات شدیدی را راجع به این راهبردها مطرح کرده اند.

عکس یادگاری حسن روحانی، در کنار جک استراو، دوویلپن، فیشر و سایر مقامات غربی که در مقطعی در موسم تعلیق فعالیت های هسته ای به ایران آمده بودند، از جمله مقولاتی بود که حسن فریدون روحانی را تا سال ها درگیر پاسخگویی به انتقاداتی پیرامون چرایی تعلیق فعالیتهای هسته ای جمهوری اسلامی ایران کرد.

در آن ایام مردم ایران این خبر را نیز در روزنامه های کشور خوانده بودند:

” ۱۳ مهر ۱۳۸۲ _ حسن روحانی پس از انتصاب به عنوان مسئول ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای، در دیداری با البرادعی در تهران، آمادگی ایران را برای پذیرش «پروتکل الحاقی» رسما اعلام کرد.”

روحانی البته بعدها و در سال 91 کتابی را تحت عنوان ” کتاب امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای” که مشتمل بر خاطرات او از سال 82 تا 84 بود را منتشر کرد تا به زعم خود به برخی از این انتقادات پاسخ گفته باشد.

کتابی که البته عده زیادی نقدهایی را به آن وارد کردند.

یکی از رسانه های کشور در بخشی از گزارش خود راجع به کتاب روحانی می نویسد: تعارض‌های گفتاری و رفتاری نویسنده در کتاب، یکی دیگر از نقدهای وارده به این اثر است که نظر مخاطب را به خود جلب می‌کند، به عنوان مثال مؤلف در صفحه 100 از بی تقوایی و عدم ظرفیت گروه‌ها و افراد در انتقاد و بحث شکایت می‌کند و می‌نویسد: ما به لحاظ ذهنی و تجربی به این چارچوب عادت نکرده‌ایم، در نتیجه بحث‌ها پس از چند جلسه به دعوا و تخاصم کشیده می‌شود، هر دو طرف به یکدیگر نسبت خیانت، ساده لوحی، انفعال، مرعوب بودن و افراطی‌گری و بی تدبیری می‌دهند و بساط بحث و مذاکره برچیده می‌شود؛ حال آنکهنویسنده در چند جای کتاب به راحتی به منتقدان و مخالفین خود برچسب افراطی‌گر، تندرو، هوچی‌گر و … را می‌چسباند.

وی در صفحه 95 (کتاب) کسانی را که با روند مذاکرات تیم هسته‌ای مخالف بودند و نسبت به آن نقد داشتند به عنوان تندروهای جناح چپ و راست معرفی می‌کند و به راحتی به منتقدین لقب تندرو و افراطی می‌چسباند.!!! و یا در صفحه 104 کسانی که نسبت به بیانیه تهران اعتراض داشتند را با القاب ناپسندی خطاب می‌کند و می‌نویسد: تحرک نیروهای بی تجربه، قدرت طلبی عده‌ای جاه طلب، ترس از اینکه موضوع به نتیجه نهایی نرسد، همه و همه در ایجاد جو بوجود آمده تأثیرگذار بودند.

*مواضع هسته‌ای قابل تأمل خاتمی و هاشمی به روایت روحانی دیپلمات

کتاب منتشر شده توسط روحانی البته فرازهای جالب دیگری نیز داشت. از جمله یکی از مهمترین این فرازها نیز جمله ای بود که حسن روحانی با اشاره به مواضع خاتمی و هاشمی درباره راهبرد هسته ای ایران آنرا نوشت.

او در این جمله از کتاب خود بدون هیچ اشاره ای به “راهبرد مقاومت” در پرونده هسته ای ایران نوشت:

” در بیست و سوم آبانماه 1383، شصت و هشتمین جلسه کمیته عالی هسته ای برگزار شد و سه راه بررسی شد. 1_ تعلیق بر اساس پذیرش عهدنامه پاریس، 2_ رد عهدنامه پاریس و اعلام یک جانبه تعلیق، 3_ رد هر دو سناریو و پذیرش ارجاع به شورای امنیت. یکی از اعضا! در این جلسه گفت: مصلحت کشور پذیرفتن راه اول است. اگر راه اول را نپذیریم در کشور دوگانگی بوجود می آید. نظر رئیس جمهور و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام مهم است. آنها نظر اول را قبول دارند.”

او بعدها و در واکنش به مستند “صراط” که از تلویزیون جمهوری اسلامی ایران منتشر شد نیز مدعی شد که مذاکرات هسته‌ای در زمان وی، ضمن اینکه کشور را از خطر جنگ رهانیده است؛ موارد مورد استناد دشمنان ملت را نیز حل و فصل کرده بود!

*آخرین اظهار نظر روحانی

روحانی که دختر و دامادش در اروپا زندگی می کنند، هر از گاهی نیز برای دیدن آنها به آن سوی مرزها می رود در حاشیه همایشی با موضوع تحولات سیاست خارجی در پرتو سند چشم انداز در جمع خبرنگاران و در پاسخ به سئوالی درباره احتمال نامزدی وی در انتخابات سال آینده گفت: بنده حضور در انتخابات ریاست جمهوری آینده را نفی نمی کنم.

مشرق